Branża transportowa przechodzi obecnie jedną z największych rewolucji w swojej historii. Presja na redukcję emisji CO2 i innych szkodliwych substancji staje się coraz większa, a regulacje prawne coraz bardziej restrykcyjne. Szczególnie widoczne jest to w przypadku transportu międzynarodowego, w tym na popularnej trasie między Polską a Grecją. Przyjrzyjmy się, jak standardy EURO 5 i wyższe wpływają na redukcję śladu węglowego w transporcie międzynarodowym i jakie korzyści przynoszą zarówno firmom, jak i środowisku.
Dlaczego standardy emisji spalin są tak ważne w transporcie międzynarodowym?
Transport drogowy jest jednym z głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza w Europie. W ciągu ostatnich dekad emisje z tego sektora znacząco wzrosły, co jest szczególnie widoczne w Polsce. W latach 1990-2015 liczba zarejestrowanych samochodów osobowych w naszym kraju wzrosła prawie czterokrotnie (do 20,7 miliona), a liczba przejechanych kilometrów ponad trzykrotnie (do 182 miliardów kilometrów). To oznacza, że redukcja emisji w przyszłości będzie wymagać nie tylko transformacji sektora energetycznego, ale również zmiany postrzegania roli zrównoważonego transportu, który mógłby odegrać istotną rolę w redukcji emisji CO2 w Polsce.
Standardy EURO zostały wprowadzone przez Unię Europejską, aby stopniowo ograniczać emisję szkodliwych substancji z pojazdów silnikowych. Każdy kolejny standard (od EURO 1 do EURO 6) nakłada coraz bardziej rygorystyczne limity emisji tlenków azotu (NOx), tlenku węgla (CO), węglowodorów (HC) i cząstek stałych (PM).
Jak standard EURO 5 zmienia oblicze transportu międzynarodowego?
Standard EURO 5, wprowadzony w 2009 roku, znacząco zaostrzył wymagania dotyczące emisji spalin w porównaniu do wcześniejszych norm. Dla samochodów ciężarowych oznaczało to konieczność redukcji emisji tlenków azotu o około 40% i cząstek stałych o 80% w porównaniu do normy EURO 4.
Warto zauważyć, że w wielu europejskich miastach wprowadzane są strefy czystego transportu, które ograniczają wjazd pojazdów niespełniających określonych norm emisji. Na przykład, w Polsce od połowy 2024 roku, zaczynając od Krakowa i Warszawy, pojazdy o wysokiej emisji będą stopniowo eliminowane z miast. Pojazdy, które nie spełniają odpowiednich klas emisji, nie będą mogły wjeżdżać do tych stref. Ustanowiono jednak okres przejściowy: vany EURO 5 będą dozwolone do 2027 roku, a vany EURO 6 do 2028 roku. Ciężarówki EURO 6 (do 5 lat od 1 stycznia 2025 r.) i ciągniki EURO 6 (do 8 lat od tej samej daty) będą mogły wjeżdżać do stref do 1 stycznia 2030 r.
Dla firm zajmujących się transportem z Grecji do Polski oznacza to konieczność inwestycji w nowsze, bardziej ekologiczne pojazdy. Choć początkowo wiąże się to z wyższymi kosztami, w dłuższej perspektywie może przynieść znaczne oszczędności.
Jakie korzyści przynosi modernizacja floty transportowej?
Modernizacja floty transportowej i przejście na pojazdy spełniające standardy EURO 5 lub wyższe przynosi szereg korzyści zarówno dla firm transportowych, jak i dla środowiska:
-
Niższe zużycie paliwa – nowsze silniki są zazwyczaj bardziej wydajne, co przekłada się na mniejsze zużycie paliwa i niższe koszty operacyjne.
-
Mniejsze opłaty drogowe – w wielu krajach europejskich opłaty drogowe są uzależnione od klasy emisji pojazdu. Pojazdy spełniające wyższe standardy EURO płacą mniej.
-
Dostęp do stref niskoemisyjnych – jak wspomniano wcześniej, coraz więcej miast wprowadza strefy, do których mogą wjeżdżać tylko pojazdy spełniające określone normy emisji.
-
Poprawa wizerunku firmy – klienci coraz częściej zwracają uwagę na aspekty ekologiczne i wybierają firmy, które dbają o środowisko.
-
Zgodność z przyszłymi regulacjami – inwestycja w pojazdy spełniające wysokie standardy emisji to przygotowanie się na przyszłe, jeszcze bardziej restrykcyjne regulacje.
W jaki sposób technologia wspiera ekologiczny transport?
Rozwój technologii odgrywa kluczową rolę w transformacji sektora transportowego w kierunku większej ekologiczności. Oto niektóre z innowacji, które wspierają ten proces:
Sztuczna inteligencja (AI) i technologie inteligentne stoją jako cisi architekci, przekształcając sposób, w jaki się poruszamy i wchodzimy w interakcje z naszymi miejskimi krajobrazami. Od optymalizacji wzorców ruchu po rewolucjonizowanie wydajności transportu publicznego, te technologie są kluczem do odblokowania przyszłości, w której zrównoważony rozwój i mobilność płynnie się łączą.
Systemy zarządzania ruchem wykorzystujące AI pomagają monitorować wzorce ruchu, dostosowywać czasy sygnalizacji i oferować alternatywne trasy, aby złagodzić zatłoczenie. Poprzez efektywne zarządzanie przepływem ruchu, pojazdy spędzają mniej czasu na biegu jałowym, co prowadzi do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i zużycia paliwa.
Technologie cyfrowe (np. AI, IoT, automatyzacja, analiza dużych zbiorów danych itp.) dają możliwość rozwiązania chronicznych problemów transportu miejskiego. Wyższy poziom automatyzacji, lepsza i szersza łączność, podejście oparte na danych staje się dominujące zarówno dla firm, jak i regulatorów.
Czy transport elektryczny to przyszłość dla połączeń Polska-Grecja?
Elektryfikacja transportu jest jednym z głównych trendów w dążeniu do redukcji emisji. Jednak w przypadku długodystansowego transportu międzynarodowego, takiego jak trasa Polska-Grecja, pełna elektryfikacja stanowi wyzwanie ze względu na ograniczony zasięg pojazdów elektrycznych i niewystarczającą infrastrukturę ładowania.
Niemniej jednak, postęp w tej dziedzinie jest znaczący. Flota GLS w Polsce, wyposażona w e-vany i rowery kurierskie, stale się rozszerza. Na przykład, już co trzeci autobus działający dla GLS Poland w Białymstoku ma napęd elektryczny. W Warszawie pojazdy elektryczne stanowią już 30% floty.
Stopniowo wymieniane są również samochody pracowników GLS na bardziej przyjazne dla środowiska. Flota firmy obejmuje już samochody hybrydowe, a ostatnio dodano 24 nowe modele elektryczne. Krok po kroku, cała Grupa GLS dąży do zerowej emisji, z ambicją osiągnięcia tego celu do 2045 roku. Kluczowym krokiem w tym kierunku będzie 100% elektryfikacja firmowej floty samochodów służbowych do 2030 roku.
Jakie są globalne cele redukcji emisji w transporcie?
Unia Europejska postawiła sobie ambitne cele w zakresie redukcji emisji z transportu. Zgodnie z nowelizacją Rozporządzenia (UE) 2019/631, od 2035 roku ogólnounijny cel emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych wynosi 0 g CO2/km, co odpowiada 100% redukcji emisji.
Ta zmiana ma na celu:
-
przyczynienie się do osiągnięcia co najmniej 55% redukcji netto emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku w porównaniu do 1990 roku, a także osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, zgodnie z Europejskim Prawem Klimatycznym;
-
zapewnienie korzyści obywatelom UE i użytkownikom pojazdów w wyniku szerszego wdrożenia czystych i przystępnych cenowo pojazdów zeroemisyjnych;
-
stymulowanie innowacji w technologiach zeroemisyjnych, wzmacnianie przywództwa technologicznego UE w łańcuchu wartości motoryzacji i stymulowanie zatrudnienia w UE.
Co mogą zrobić firmy transportowe już teraz?
Firmy transportowe, szczególnie te obsługujące trasy międzynarodowe jak Polska-Grecja, mogą podjąć szereg działań, aby zmniejszyć swój ślad węglowy i przygotować się na przyszłe regulacje:
-
Inwestycja w nowszą flotę – stopniowa wymiana pojazdów na spełniające standardy EURO 5 lub EURO 6.
-
Szkolenia kierowców – ecodrivng może znacząco zmniejszyć zużycie paliwa i emisję spalin.
-
Optymalizacja tras – wykorzystanie oprogramowania do planowania tras, które uwzględnia natężenie ruchu, topografię terenu i inne czynniki wpływające na zużycie paliwa.
-
Wykorzystanie technologii telematycznych – monitorowanie parametrów pojazdu i stylu jazdy kierowcy w celu identyfikacji obszarów wymagających poprawy.
-
Rozważenie alternatywnych źródeł energii – w zależności od dostępności infrastruktury, pojazdy napędzane LNG, CNG lub hybrydowe mogą być dobrym rozwiązaniem przejściowym.
Jak będzie wyglądał transport międzynarodowy w przyszłości?
Transport międzynarodowy, w tym transport z Grecji do Polski, będzie ewoluował w kierunku większej ekologiczności i efektywności. Możemy spodziewać się:
-
Dalszego zaostrzania norm emisji spalin
-
Rozwoju infrastruktury dla pojazdów elektrycznych i wodorowych
-
Większej integracji różnych środków transportu (intermodalność)
-
Szerszego wykorzystania technologii cyfrowych do optymalizacji procesów transportowych
-
Wzrostu znaczenia zrównoważonego rozwoju w strategiach firm transportowych
Warto zauważyć, że aby zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza z pojazdów transportowych, kraje powinny przyjąć bardziej rygorystyczne limity emisji i standardy jakości paliw, dążąc do Euro 5/V do 2025 roku i Euro 6/VI do 2030 roku, zgodnie z zaleceniami Globalnej Strategii Siarkowej. Chociaż mniej niż połowa krajów EST zobowiązała się do Euro 5/V do 2025 roku, wsparcie techniczne i analizy kosztów i korzyści mogą zachęcić do przyjęcia tych standardów.
Takie analizy często ujawniają, że pomimo początkowych kosztów modernizacji technologii i produkcji paliw, długoterminowe korzyści dla zdrowia i klimatu znacznie przewyższają wydatki. Ustalenia te mogą również uzasadnić przesunięcie wsparcia finansowego z dotacji paliwowych na wymianę pojazdów o wysokiej emisji zanieczyszczeń.
Standardy EURO 5 i wyższe odgrywają kluczową rolę w redukcji śladu węglowego w transporcie międzynarodowym, w tym na trasie Polska-Grecja. Choć wdrożenie tych standardów wiąże się z pewnymi wyzwaniami i kosztami dla firm transportowych, w dłuższej perspektywie przynosi korzyści zarówno ekonomiczne, jak i środowiskowe.
Przejście na bardziej ekologiczny transport to nie tylko kwestia zgodności z regulacjami, ale również odpowiedź na rosnące oczekiwania klientów i społeczeństwa dotyczące zrównoważonego rozwoju. Firmy, które wcześniej dostosują się do tych trendów, mogą zyskać przewagę konkurencyjną na rynku.
Wyzwania związane z transformacją sektora transportowego są znaczące, ale dzięki postępowi technologicznemu, odpowiednim regulacjom i zaangażowaniu wszystkich interesariuszy, możliwe jest stworzenie bardziej zrównoważonego systemu transportowego, który będzie służył zarówno gospodarce, jak i środowisku.
